Giełda papierów wartościowych służy do dokonywania obrotu - jak sama nazwa wskazuje - papierami wartościowymi. Jest to towar specyficzny, ponieważ nie dochodzi do fizycznej dostawy towaru do kupującego. Handel na rynku giełdowym jest obrotem niematerialnym, tzn. że tak naprawdę nie istnieje drukowana postac papierów wartościowych.
Wszystkie papiery wartościowe przechowywane są w formie zapisów elektronicznych w systemie informatycznym giełdy. Zapisy te odnotowywane są także na rachunkach inwestycyjnych graczy giełdowych. Obrót papierami na giełdzie jest tzw. rynkiem wtórnym.
Aby zapewnić płynność handlu na giełdzie, na rynku działają tzw. animatorzy. Są to firmy (banki, biura maklerskie), które zobowiązane są do stałego składania zleceń kupna lub sprzedaży danego papieru wartościowego tak, aby handel papierami wartościowymi odbywał się w jak najbardziej płynny sposób.
Na polskiej Giełdzie istnieje rynek kierowany zleceniami. Oznacza to, że kursy po jakich są zawierane transakcje, określane są na podstawie cen zawartych w zleceniach składanych przez inwestorów. Innymi słowy, kursy (ceny) akcji zależą od podaży i popytu na te akcje.
Jeśli chcesz obracać akcjami na giełdzie, musisz posiadać rachunek inwestycyjny prowadzony przez biuro maklerskie. Rachunek inwestycyjny składa się ze zwykłego rachunku pieniężnego oraz z rachunku paierów wartościowych. Mając już otwarty rachunek musisz jeszcze mieć na koncie gotówkę, a potem możesz już składać zlecenia na zakup lub sprzedaż papierów wartościowych. Każde zlecenie zostaje umieszczone w giełdowym arkuszu zleceń. Arkusz zleceń można porównać do tabeli, gdzie w osobnych kolumnach umieszcza się zlecenia kupna i sprzedaży, posortowane według limitów.
Nadrzędnym organem Giełdy i rynku kapitałowego jest Komisja Nadzoru Finansowego (KNF).
Instytucją, która rozlicza transakcje jest Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych (KDPW). Rozliczenie transakcji giełdowych na akcjach następuje trzeciego dnia (roboczego) po zawarciu transakcji (D+3). Oznacza to, że dopiero po 3 dniach (i to najczęściej po sesji) będziemy mieć zaksięgowane na rachunku bieżącym środki ze sprzedaży akcji. Bezpośrednio po sprzedaży akcji możemy jednak przeznaczyć te pieniądze na zakup nowych akcji. Natomiast w przypadku kupna akcji nasze konto jest obciążane od razu (nie po tych 3 dniach), gdyż takie zasady mają biura maklerskie (choć najwięksi klienci mogą liczyć na pewne przywileje). Innymi słowy, kupując akcje musimy za nie płacić od razu, a w przypadku sprzedaży czekać na swoje pieniądze trzy dni.
Na polskiej giełdzie akcje są notowane w systemie notowań ciągłych (zdecydowana większość) oraz w systemie kursu jednolitego. Podstawową różnicą między notowaniami ciągłymi a systemem kursu jednolitego, czyli tzw. fixingiem jest to, że cena akcji w systemie ciągłym może zmieniać się wielokrotnie w ciągu sesji, a w przypadku fixingu cena jest wyznaczana tylko dwa razy. Sesja giełdowa w każdym z tych dwóch systemów składa się z określonych faz. Kolejność faz oraz ich godziny określa tzw. harmonogram sesji.
Warszawska Giełda Papierów Wartościowych publikuje kilka indeksów, wśród których możemy wyróżnić WIG20 (20 największych spółek), mWIG40 (indeks spółek o średniej wielkości), sWIG80 (indeks małych spółek). Indeksy pozwalają ocenić ogólną sytuację na rynku (hossa czy bessa). Indeksy to wskaźniki, których wartość jest bezpośrednio zależna od cen akcji wchodzących w ich skład.
Każda spółka akcyjna jest własnością akcjonariuszy, tzn. osób, które są właścicielami wyemitowanych przez nią akcji. Akcjonariusz to osoba, która jest wpisana do księgi akcyjnej lub posiada akcje na okaziciela. Prawa z papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu powstają z chwilą zapisania ich po raz pierwszy na rachunku papierów wartościowych i przysługują właścicielowi tego rachunku. Akcjonariusz jako formalny właściciel majątku spółki nie posiada jednak prawa do bezpośredniego dysponowania jej majątkiem, tzn. fizycznie nie może sprzedać części majątku spółki, a może jedynie zbyć swoje akcje.
